Zielona herbata – bogactwo składników aktywnych

W liściach zielonej herbaty można znaleźć szereg wartościowych komponentów, które wykazują pozytywne oddziaływanie na ludzki organizm. Blisko 90% substancji występujących w herbacie to polifenole, wśród których głównymi są katechiny (np. EGCG), antocyjany, fenolokwasy i flawonoidy. Oprócz tego w zielonej herbacie znajduje się wiele innych składników:

• węglowodany,
• pełnowartościowe proteiny i aminokwasy,
• sterole roślinne i lipidy (np. kwas linolenowy),
• alkaloidy (m.in. kofeina, teobromina czy teofilina),
• pierwiastki śladowe (m.in. magnez, selen, kobalt, cynk czy mangan).

Zielona herbata z uwagi na bogactwo składników aktywnych jest często rekomendowana jako napój wspierający organizm w szeroko pojętym wysiłku psychofizycznym. Szacuje się, że największą zawartość komponentów aktywnych uzyskuje się wskutek odpowiedniej techniki parzenia liści.

Aminokwasy zielonej herbaty

Przeciwlękowe i wyciszające działanie zielonej herbaty jest w głównej mierze uwarunkowane występującymi w niej aminokwasami. W liściach herbaty zawarte są takie składniki jak np. L-teanina, tryptofan, glicyna czy tyrozyna. To właśnie one determinują oddziaływanie zielonej herbaty na kwestie związane z samopoczuciem.

Szczególnie cennym komponentem jest L-teanina, której właściwości polegają na ograniczeniu przyłączania się kwasu glutaminowego do receptorów glutaminianowych AMPA. Ponadto L-teaninie przypisuje się działanie ograniczające ilość produkowanego glutaminianu, który pełni funkcję neurotransmitera pobudzającego. Wysoki poziom kwasu glutaminowego powoduje zmniejszenie stężenia, a nawet i niedobór kwasu γ-aminomasłowego (GABA) – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za sen, relaks i odpoczynek. Picie zielonej herbaty, a tym samym dostarczanie organizmowi L-teaniny sprawia, że napój może okazać się pomocny w ograniczeniu odczuwanego stresu i niepokoju.

Równie istotnym komponentem jest wspomniany tryptofan, który wskutek przemian biochemicznych zostaje przekształcony do formy 5-hydroksytryptofanu. Przypuszcza się, że 5-HTP oddziałuje na wzrost syntezy serotoniny – hormonu szczęścia, który umożlia zachowanie optymalnego nastroju i wpływ na jakość snu.

EGCG a kondycja psychiczna

Galusan epigalokatechiny (EGCG) to podstawowy składnik aktywny zielonej herbaty, który jest powszechnie kojarzony z właściwościami antyzapalnym i przeciwnowotworowymi. Niemniej jednak często wspomina się o EGCG jako wyjątkowo silnie działającym przeciwutleniaczu, który wspiera walkę z wolnymi rodnikami tlenowymi. Stres oksydacyjny i reaktywne formy tlenu są niejednokrotnie wymieniane jako przypuszczalne przyczyny rozwoju chorób psychicznych m.in. depresji czy zaburzeń lękowych.

Oddziaływanie EGCG na ograniczenie stresu oksydacyjnego jest przypuszczalnie korzystne w kontekście ochrony hipokampu, co może ograniczyć ryzyko występowania nieprawidłowości dotyczących funkcji poznawczych. Co więcej, EGCG prawdopodobnie ma wpływ na funkcjonowanie układów GABA-ergicznych, a to może skutkować ograniczeniem następstw uwarunkowanych stresem.

Bibliografia:

1. Żuchnik O., et al. „Consumption of green tea – potential health benefits.” Journal of Education, Health and Sport 2023, 13(1): 229-234.
2. Williams JL., et al. „The effects of green tea amino acid L-theanine consumption on the ability to manage stress and anxiety levels: A systematic review.” Plant Foods for Human Nutrition 2020, 75(1): 12-23.
3. Sarris J., et al. „L-theanine on the adjunctive treatment of generalized anxiety disorder: A double-blind randomised, placebo-controlled trial.” Journal of Psychiatric Research 2019, 110: 31-37.
4. Firedman M. „Analysis, nutrition and health benefits of tryptophan.” International Journal of Tryptophan Research 2018, 11: 1-12.