Leki z grupy SSRI, czyli selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, są stosowane w leczeniu epizodów depresyjnych, zaburzeniach lękowych oraz zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych. W porównaniu do innych leków przeciwdepresyjnych cechują się znacznie rzadszym występowaniem działań niepożądanych. W poniższym artykule dowiesz się, czy ich stosowanie jest skuteczne i bezpieczne?
SSRI: mechanizm działania
U osób chorujących na depresję następuje upośledzenie gospodarki neuroprzekaźników w mózgu, między innymi serotoniny. Przepływa ona między komórkami nerwowymi, zostając przekazywana do kolejnych neuronów. Część serotoniny zostaje wychwycona zwrotnie przez receptory. SSRI blokują taki wychwyt, umożliwiając zachowanie wyższych stężeń serotoniny w synapsie oraz powodując wzrost ilości receptorów, które ją wychwytują. Konsekwencjami tych działań jest wzrost ilości serotoniny w organizmie, co powoduje poprawę nastroju oraz hamowanie zaburzeń lękowych [1,2].
SSRI: wskazania
Ze względu na mechanizm działania leki z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny są stosowane jako leki pierwszego rzutu w leczeniu depresji. Dzięki działaniu przeciwlękowym znajdują zastosowanie w leczeniu lęków różnego rodzaju, w tym fobiach i zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych. Ta grupa leków charakteryzuje się bardzo szybkim początkiem działania. Efekt leczniczy obserwuje się już w pierwszym tygodniu terapii, w związku z tym sprawdza się w terapii depresji zwłaszcza u osób młodych i aktywnych [1,2].
SSRI: działania niepożądane
Leki należące do grupy charakteryzują się małą częstotliwością występowania działań niepożądanych. Jednak nadal one występują i najczęściej obejmują:
- problemy żołądkowe takie jak nudności, biegunki, zaparcia, wymioty
- zwiększenie masy ciała,
- bezsenność
- zaburzenia łaknienia
- suchość w jamie ustnej
- bóle stawów
- zaburzenia czynności seksualnych
Na początku terapii, zwłaszcza u pacjentów cierpiących na zaburzenia lękowe, może dochodzić do nasilenia objawów lękowych. W związku z tym zaleca się początkowo stosować doraźnie barbiturany, czyli leki o silnym potencjale przeciwlękowym. Nasilenie lęków mija po dwóch tygodniach. Reszta działań niepożądanych u większości pacjentów także dotyczy tylko okresu początkowego terapii. Jednak warto przedyskutować z pacjentem możliwe działania niepożądane, aby był gotowy na występowanie objawów [2,3].
Czym różnią się leki z grupy SSRI od innych antydepresantów?
To, co wyróżnia tę grupę leków, zawiera się już w jej nazwie, a mianowicie chodzi o selektywność działania względem blokowania wychwytu zwrotnego serotoniny. Oznacza to, że działanie leków ukierunkowane jest jedynie względem serotoniny, pomijając inne neuroprzekaźniki. Jest to o tyle istotne, że terapia nie będzie generować innych nowych działań niepożądanych. Przykładowo trójcykliczne antydepresanty stanowiące najstarszą grupę leków na depresję mogą powodować występowanie zaburzeń rytmu serca. Tego typu działania niepożądane są nie tylko nieprzyjemnie, ale mogą być niebezpieczne. Na początku terapii obserwuje się najwięcej niedogodności i niestety, ale zdarzały się przypadki osób w silnej depresji, które wykorzystywały wiedzę na temat trójcyklicznych leków na depresję w celu popełnienia samobójstwa [3,4].
O czym warto pamiętać stosując SSRI?
Leki z grupy SSRI są jednymi z bezpieczniejszych antydepresantów dostępnych na receptę. Jednak warto mieć na uwadze możliwe działania niepożądane oraz długość ich trwania. Tak jak każde leki wpływające na układ nerwowy mogą powodować zaburzenia koncentracji, w związku z tym na początkowym etapie terapii warto wstrzymać się od prowadzenia pojazdów. Leki z grupy SSRI mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami. Przykładowo nasilają działanie leków przeciwzakrzepowych, co może prowadzić do wystąpienia krwotoków [1,2,3].
Bibliografia:
- Wybrane leki przeciwdepresyjne i o działaniu przeciwlękowym— praktyczne wskazówki stosowania i opisy przypadków. I. Patejuk-Mazurek. Psychiatry 2017; 14, 3: 135–142
- Chpl, Escitalopram.
- Farmakodynamiczne interakcje inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). M. Krasowska. Farm Pol, 2009, 65(6): 403-406
- Farmakologia, Ryszard Korbut s. 68-70 2017
