Leki psychotropowe mają dwa oblicze. Z jednej strony są skutecznym sposobem na kontrolę i przeciwdziałanie zaburzeniom, z drugiej mogą utrudniać pacjentowi codzienne funkcjonowanie np. uniemożliwiają wykonywanie niektórych czynności.
Rodzaje i działanie leków przeciwlękowych
Właściwości antydepresantów bazują na oddziaływaniu leku na gospodarkę neuroprzekaźników. Neurotransmitery są substancjami chemicznymi, które odpowiadają za przekazywanie informacji (sygnałów) między komórkami układu nerwowego. W większości zaburzeń nastroju, w tym także zespołach lękowych, dochodzi do utraty równowagi w zakresie produkcji i wydzielania neurotransmiterów. Farmakoterapia opiera się na takich lekach jak:
- IMAO – Inhibitory monoaminooksydazy
Wskutek blokowania monoaminooksydazy A i/lub B następuje ograniczenie rozkładu serotoniny, co prowadzi do wzrostu jej poziomu i uzupełnienia jej potencjalnego niedoboru. Przykładowe leki: fenelzyna, selegilina, moklobemid, - SNRI/SSRI – Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny i/lub serotoniny
Ograniczenie wychwytu zwrotnego powoduje wzrost stężenia neuroprzekaźników. Przykładowe leki: duloksetyna, ecitalopram, fluoksetyna, sertalina, wenlafaksyna. - TLPD – Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne
Oprócz zapobiegania wychwytowi zwrotnemu noradrenaliny i serotoniny oddziałują szereg innych receptorów, które mogą złagodzić objawy i poprawić nastrój pacjenta. Przykładowe leki: amitryptylina, duoksepina, imipramina, nortryptylina.
Wpływ leków przeciwlękowych na prowadzenie samochodu
Efekty stosowania antydepresantów wymagają czasu. Chorzy zaczynają odczuwać działanie leków po mniej więcej dwóch lub trzech tygodniach – oczywiście w przypadku regularnego i codziennego użycia. Leki przeciwlękowe nie są preparatami do doraźnego stosowania. Farmakoterapia w przypadku tego typu zaburzeń trwa co najmniej kilka miesięcy, a w trudnych przypadkach nawet około roku.
Pomimo skutecznego działania terapeutycznego nie można przejść obojętnie wobec skutków ubocznych. Użycie leków przeciwlękowych ma istotny wpływ na kondycję psychofizyczną pacjentów i niekiedy utrudnić codzienne funkcjonowanie. Przykładowymi następstwami antydepresantów są m.in. problemy z erekcją i osłabione libido, bóle i zawroty głowy, nudności, osłabienie, a nawet i wzmożone odczuwanie lęku. Niejednokrotnie tego typu symptomy są nasilone na początku terapii, gdy organizm adaptuje się na zmiany w gospodarce neurotransmiterów.
Farmakoterapia antydepresantami może wiązać się z pewnymi ograniczeniami. Jednym z nich jest konieczności tymczasowego zrezygnowania z prowadzenia pojazdów mechanicznych, gdyż pacjent stanowi zagrożenie dla siebie i innych uczestników ruchu drogowego. Dlaczego?
Wspomniane działania niepożądane leków przeciwlękowych mogą dotyczyć czynności psychologicznych i sprawności psychoruchowej. Lekarze niejednokrotnie podkreślają, że stosowanie środków psychotropowych może spowodować problemy z prawidłowym widzeniem, spowolnienie, pogorszenie koncentracji i ograniczenie szybkości reakcji – wszystkie wymienione następstwa uniemożliwiają bezpieczne i skuteczne prowadzenie pojazdu. U niektórych osób leki przeciwlękowe mogą wywoływać senność lub potęgować niepokój, któremu towarzyszą wymioty czy kołatanie serca. Dlatego lekarze niezwykle często szukają dogodnego środka leczniczego dla pacjentów. Indywidualnie dobrana farmakoterapia pozwala uniknąć lub zminimalizować niebezpieczeństwo występowania tych niedogodności.
Bibliografia:
- Grabowski Ł. „Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO): farmakologia, metabolizm i zastosowanie w terapii depresji o różnej etiologii.” Postępy Biochemii 2021, 67(2): 130-140.
- Święcicki Ł. „Praktyczne aspekty farmakoterapii lęku – pozycja opipramolu.” Psychiatria 2013, 10(20: 63-66.
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/123877,dzialania-niepozadane-pochodnych-benzodiazepiny
