Zaburzenia lękowe przybierają różne postaci – począwszy od fobii, przez nerwice, a skończywszy na lęku uogólnionym czy atakach paniki. W każdym z przypadków należy wdrożyć leczenie w postaci psychoterapii i odpowiednio dobranych środków farmakologicznych. Jedną z propozycji preparatów do przeciwdziałania zaburzeniom lękowym jest hydroksyzyna. Co to za lek i jakie jest jego działanie? Kiedy warto go stosować? Czy istnieją przeciwwskazania do użycia hydroksyzyny?
Czym jest hydroksyzyna?
To lek z grona środków przeciwhistaminowych pierwszej generacji, który figuruje na rynku farmaceutycznym od 1956 roku. Lek ten stanowi pochodną piperazyny. Hydroksyzyna jest rekomendowana do leczenia problemów o charakterze zaburzeń lękowych, niepokoju, przesadnego pobudzenia psychoruchowego. Ponadto znajduje zastosowanie w przeciwdziałaniu niektórym niedogodnościom związanym z reakcjami alergicznymi (pokrzywka, świąd) oraz w premedykacji przed zaplanowanymi zabiegami chirurgicznymi. Hydroksyzyna jest dostępna wyłącznie na receptę i dostępna w kilku formach – syrop, tabletki powlekane lub roztwory do wstrzykiwania.
Hydroksyzyna – mechanizm działania
Leki z hydroksyzyną nie oddziałują na czynności kory mózgowej. Pochodna piperazyny ma z kolei za zadanie zahamować aktywność ośrodków podkorowych, co w konsekwencji pozwala złagodzić występujące objawy związane ze sferą psychiczną i emocjonalną. Stosowanie hydroksyzyny pozwala zredukować poczucie ogólnego napięcia nerwowego, ograniczyć odczuwanie niepokoju, oraz zmniejszyć nadmierne napięcie mięśniowe. Jej sedacyjne działanie następuje po maksymalnie 10 minutach od momentu podania leku w syropie i najpóźniej po 45 minutach od zastosowania preparatu w tabletkach. Hydroksyzynie przypisuje się korzystny wpływ na sen i zasypianie, przeciwdziałanie nocnemu wybudzaniu.
Hydroksyzyna – wskazania
Leczenie hydroksyzyną jest rekomendowanie głównie pacjentom z uogólnionymi zaburzeniami lękowymi (GAD). Przyjmuje się, że dawka 50 mg hydroksyzyny daje porównywalną skuteczność działania jak krótkotrwałe leczenie benzodiazepinami – przy czym pochodna piperazyny jest znacznie bezpieczniejsza dla pacjenta i nie wywołuje szeregu skutków ubocznych dotyczących jego codziennego funkcjonowania.
Ponadto hydroksyzyna może być wykorzystana w przeciwdziałaniu:
- nerwicy
- pobudzenia psychoruchowego
- lęku z objawami somatycznymi (np. odruchami wymiotnymi, nudnościami)
Wady i zalety hydroksyzyny
Skutki uboczne związane ze stosowaniem hydroksyzyny to przede wszystkim wzmożenie senności, rozkojarzenie, niekiedy wzmożone odczuwanie zmęczenia uwarunkowane spadkiem nadmiernego napięcia mięśniowego i wyciszeniem. Leki z hydroksyzyną w przeciwieństwie do innych preparatów o działaniu przeciwlękowym nie przejawiają typowych działań niepożądanych m.in. zaburzeń sprawności seksualnej, problemów z pamięcią czy upośledzeniem mowy i czynności poznawczych.
Hydroksyzyna nie przejawia potencjału uzależniającego w trakcie prawidłowego stosowania. Ponadto zakończenie jej stosowania nie wiąże się z ryzykiem występowania zespołu abstynencyjnego. Z uwagi na skuteczne, a zarazem nieprzesadnie silne działanie hydroksyzyna może być stosowana w farmakoterapii dzieci i młodzieży. Oprócz tego stosowanie hydroksyzyny sprawdzi się w innych dolegliwościach np. bezsenności czy chorobie lokomocyjnej. Ponadto pochodna piperyzyny sprawdzi się do łagodzenia niektórych objawów, które występują w początkowej fazie detoksu alkoholowego.
Bibliografia:
- Święcicki Ł. „Terapia zaburzeń lękowych – problem wyboru leku w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.” Pediatria i Medycyna Rodzinna 2015, 11(1): 85-94.
- Konopka A., Wroński M., Samochowiec J. „Możliwości medycyny w zakresie leczenia lęku – historia i wpsółczesność.” Psychiatria 2013, 10(2): 55-62.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=379
