Terapia chorób psychicznych niejednokrotnie wymaga posiłkowania się środkami farmakologicznymi. Jedną z grup leków wykorzystywanych przez specjalistów są preparaty przeciwlękowe. Czy mogą powodować objawy niepożądane? Co warto wiedzieć o stosowaniu leków przeciwlękowych?
Leki przeciwlękowe a działanie niepożądane
Silne działanie leków na zaburzenia lękowe jest nierozerwalnie związane z występowaniem szeregu objawów niepożądanych. Wiele z nich okazuje się wyjątkowo uciążliwe dla pacjenta i może prowadzić do dużego poczucia dyskomfortu – w niektórych przypadkach leki antylękowe mogą realnie utrudnić choremu codzienne funkcjonowanie.
Działanie niepożądane to nie tylko efekt stosowania nadmiernych dawek leków, czy ich niewłaściwego stosowania. Leki stosowane przy zaburzeniach lękowych i innych chorobach psychicznych charakteryzuje silne oddziaływanie na układ nerwowy. Nieprawidłowe zachowanie organizmu można więc traktować jako stopniowe adaptowanie się ustroju na dostarczane składniki aktywne.
Najczęstszymi skutkami ubocznymi stosowania leków przeciwlękowych są:
- bezsenność
- zaburzenia pamięci
- osłabienie zainteresowania i wycofanie społeczne
- zmiany nastroju – nasilenie niepokoju, rozdrażnienie
- senność, osłabienie koncentracji, bóle i zawroty głowy
- pogorszenie kondycji seksualnej np. spadek libido, problemy z erekcją
- nieprawidłowości ze strony układu pokarmowego np. nudności, wymiony, zmniejszenie apetytu
- zmniejszenie napięcia mięśniowego i związane z tym następstwa np. trudności z utrzymaniem równowagi, spowolnienie i ograniczenie koordynacji ruchowej, problemy z mową
Jak ograniczyć ryzyko działań niepożądanych leków przeciwlękowych?
Przede wszystkim należy nieustannie monitorować stan pacjenta i analizować jego zachowanie po zastosowanych środkach farmakologicznych. Leki nie powinny być stosowane długotrwale, specjaliści muszą wprowadzać inne preparaty przeciwlękowe i łączyć farmakoterapię z pozostałymi formami przeciwdziałania zaburzeniom np. psychoterapią.
Jakie leki są wykorzystywane w zaburzeniach lękowych?
W niektórych przypadkach psychoterapia okazuje się niedostatecznym sposobem na opanowanie przesadnego odczuwania lęku. W innych pacjenci są niezdolni do wizyt na sesjach np. z powodu zbyt kiepskiej kondycji psychofizycznej. Wówczas specjaliści decydują się na włączenie do leczenia środków farmakologicznych.
Farmakoterapia zaburzeń lękowych bazuje na kilku grupach leków, które wykazują dużą skuteczność w łagodzeniu objawów problemu i poprawie stanu pacjenta.
Benzodiazepiny
To środki polecane w leczeniu objawowym, które w dość krótkim czasie pomagają w zwiększeniu uczucia relaksu i ułatwiają wyciszenie. Benzodiazepiny obniżają napięcie mięśniowe, a ich większe dawki wykazują właściwości nasenne. Nie są stosowane do walki z przyczynami zaburzeń lękowych – podaje się je w pierwszych etapach leczenia farmakologicznego.
Leki SSRI i SNRI
W tym przypadku mowa o środkach odpowiedzialnych za hamowanie wychwytu zwrotnego serotoniny. Choć początkowo ich działanie może spowodować nasilenie odczuwanego leku, to efekt ten jest przemijający, a leki prowadzą do poprawy neurotransmisji komórek nerwowych i powodują polepszenie samopoczucia. Przykładowymi lekami SSRI są m.in. cytaloprami, fluoksetyna czy sertalina.
Leki przeciwpsychotyczne
Ta grupa leków jest jednym z najczęstszych wyborów specjalistów w terapii zaburzeń lękowych. Ich oddziaływanie na gospodarkę neuroprzekaźników – zwłaszcza w zakresie GABA i serotoniny – pomaga w łagodzeniu nadmiernego napięcia emocjonalnego, walkę z niepokojem i niwelowanie niektórych symptomów wegetatywnych. Do leków przeciwpsychotycznych należą m.in. pregabalina, hyroksyzyna, zopiklon, czy propranolol.
Bibliografia:
- Mosiołek A. „Leczenie zaburzeń lękowych – przewodnik.” Psychiatria po dyplomie 2018, 5.
- Święcicki Ł. „Praktyczne aspekty farmakoterapii lęku – pozycja opipramolu.” Psychiatria 2013, 10(2): 63-66.
