Zaburzenia lękowe są jednym z dominujących problemów dotyczących zdrowia psychicznego. W wielu przypadkach pacjenci muszą sięgnąć po leki przeciwlękowe, które pozwalają na poprawę aktualnego stanu i zagwarantowanie optymalnego komfortu w codziennym życiu. Czy propranolol jest bezpiecznym środkiem farmakologicznym? Na czym polega jego działanie?
Czym jest propranolol i jak działa?
Propranolol jest związkiem chemicznym, którego właściwości polegają na blokowaniu oddziaływania amin katecholowych (adrenaliny i noradrenaliny) na serce. Działanie to sprawia, że mięsień sercowy ogranicza własne zapotrzebowanie na tlen i normalizuje częstotliwość wykonywanych skurczów – dzięki temu serce pracuje równomiernie, a ciśnienie tętnicze ulega obniżeniu. Spowolnienie akcji serca przekłada się na zmniejszone przewodnictwo węzła przedsionkowo-komorowego i ograniczeniu nadmiernej aktywności węzła zatokowego na działanie rozmaitych bodźców.
Propranolol jest lekiem z grona β-blokerów. Jego wyjątkowa skuteczność działania sprawdza się w przeciwdziałaniu rozmaitym chorobom dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Najczęstszymi wskazaniami do stosowania leków z propranololem są:
- dławica piersiowa
- nadciśnienie tętnicze
- zaburzenia rytmu serca
- przerostowa kardiomiopatia zwężająca
- zapobieganie krwawień górnego odcinka przewodu pokarmowego
- profilaktyka zawału mięśnia sercowego u osób z chorobą wieńcową
Propranolol jest dostępny na rynku farmaceutyczny w postaci tabletek (Propranolol Accord) lub roztworu do wykonywania iniekcji (Propranolol WZF).
Czy propranolol działa przeciwlękowo?
Nie ulega wątpliwościom, że właściwości propranololu są dedykowane przede wszystkim dla osób z problemami dotyczącymi serca i systemu krążenia. Jednak wielu specjalistów rekomenduje stosowanie leków z propranololem u osób borykających się z problemami lękowymi, zwłaszcza z tzw. lękiem sytuacyjnym i uogólnionym. Dlaczego?
Zaburzenia lękowe, nerwice, czy też nadmierny i długotrwały stres prowadzą do występowania szeregu objawów somatycznych. Wśród nich należy wymienić m.in. nadmierną potliwość, wzmożone bicie serca, bolesny ucisk w klatce piersiowej, drżenie mięśni, przyśpieszenie oddechu, suchość w ustach, bóle i zawroty głowy. Działanie propranololu na blokadę amin katecholowych jest wartościowe pod kątem łagodzenia powstałych dolegliwości, co może okazać się pomocne dla pacjentów. Substancja może być skutecznym sposobem na opanowanie tzw. lęku sytuacyjnego, który powoduje występowanie wspomnianych objawów przy jakimś szczególnie niepokojącym wydarzeniu (np. stresujący egzamin).
Należy jednak pamiętać, że propranolol jest lekiem przeznaczonym wyłącznie do zwalczania objawów nerwicy i zaburzeń lękowych. Preparat nie może być pod żadnym pozorem traktowany jako środek przeciwdziałający przyczynom występujących nieprawidłowości – te niezwykle często są uwarunkowane problemami emocjonalnymi lub bardziej złożonymi kłopotami z psychiką. Wówczas propranolol może być potraktowany jako forma uzupełnienia psychoterapii i innych środków farmakologicznych, o ile nie istnieją ku temu żadne przeciwwskazania.
Propranolol – przeciwwskazania
- Niekontrolowana niewydolność serca
- Blok zatokowo-przedsionkowy
- Astma oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli
- Kwasica metaboliczna
- Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP)
- Ciężkie postaci niektórych chorób sercowo-krążeniowych np. bradykardia, niedociśnienie tętnicze, czy zaburzenia krążenia obwodowego
Bibliografia:
- https://www.medicover.pl/leki/propranolol/
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/42092,Propranolol-WZF-tabletki
- Steenen SA., et al. „Propranolol for the tratment of anxiety disorders: Systematic review and meta-analysis” Jorunal of Psychopharmacology 2016, 30(2): 128-139.
